Post by Sietse VliegenWaarbij wij natuurlijk wel beide biologische wezens zijn. Ik geef de
kortst mogelijke antwoorden hierboven, maar met 'ik' bedoel ik geen
entiteit die los staat van mijn brein, en met 'jij' idem ditto voor
jouw brein.
Duidelijk, maar wat bedoel je met het woordje Ik? Waar verwijst het
naar?
Post by Sietse VliegenPost by SiebeMaakt me niet uit wat je antwoord maar probeer hier eens zo vrij
mogelijk over te schrijven, dus niet naar een antwoord toe.
Het zijn wel vragen die van een bepaald type antwoord weg leiden,
zijnde een verhaal hoe e.e.a. fysiologisch in z'n werk gaat. Mensen
zijn nu eenmaal niet gewend om op die manier zichzelf te beschouwen.
Onze taal, om maar wat te noemen, is ontstaan toen niemand daar weet
van had. Woorden als ik, jij enz. zijn handig en sluiten aan bij hoe
men zichzelf en anderen beleeft.
Ja, maar dat geldt voor alle woorden, ook woorden als mens, dier,
fysisch, psychisch etc. Niemand wordt met de betekenis geboren. Het is
allemaal aangeleerdheid, zoals je wel weet.
Maar niet geschikt om de verhouding
Post by Sietse Vliegenvan 'iemand' tot zijn lichaam te beschrijven in het algemeen, en zijn
brein in het bijzonder.
Ik ben het met je eens dat taal, vooral als dat allemaal letterlijk
wordt genomen, oorzaak is van misverstanden. Een zin als: : "het brein
beslist..." of "het brein doet dit en dat"...moet je ook niet letterlijk
nemen want het brein is geen entiteit die iets doet of beslist, net
zomin als het Ik een entiteit is. Dus taal geeft aanleiding tot
misverstanden.
Mijn computer geeft aan wanneer het tijd wordt
Post by Sietse Vliegenvoor een update van virusdefinities. Ook geeft'ie aan wanneer de accu
bijna leeg is.
Dit werkt precies zo als bij het Ik. Het is bij wijze van spreken dat
een computer als entiteit dit soort zaken doet. Maar als je kijkt hoe
dit werkt, dan doet een computer als ding niks, maar zijn er allerlei
processen die samen op elkaar ingrijpen.
Zit er een eenheid in voor dat soort zaken? Nee, een
Post by Sietse Vliegendeel van de processen is blijkbaar het bijhouden van andere processen.
En als er wel een apart onderdeel in zou zitten voor de besturing, dan
zou dat gewoon een stuk electronica zijn.
precies, maar de taal suggereert eenheid en initiatief in bijvoorbeeld
zinnen als: "de computer doet dit of dat, of het brein doet dit en dat
of het lichaam doet dit en dat".
Het is een louter taalkundige werkelijkheid, maar nergens bestaat dit.
Post by Sietse VliegenZe kunnen trouwens zo'n vrouw haar kunstarm leren bedienen door
neuronale activiteit, zonder dat zij weet wat neuronen zijn.
Ja
Als dit
Post by Sietse Vliegensoort protheses gangbaar worden, zullen ze wel moeten, want dan zijn
er onder de patienten mensen die dat niet kunnen begrijpen. Er bestaan
al decennia bio-feedback technieken om te ontspannen. Die werden bij
uitstek gebruikt bij zwakbegaafden, omdat die de instructies van
andere ontspanningstechnieken niet begrepen.
oke
Post by Sietse VliegenPost by Siebekijk eens naar een hele dag. Oke, als jij diep droomloos slaapt is je
lichaam er wel maar ben jij er dan ook?
Kortom, wie ben jij?
Ja, en is prins Friso nog iemand. Bij vergevorderde Alzheimer heb ik
niet het idee dat er nog iemand thuis is. Bij diepe, droomloze slaap
(overigens moeilijk tot niet met zekerheid te constateren) kun je die
vraag ook stellen. Maar in al die gevallen heeft het toch echt met de
hersenen te maken. Uit een slaap word je doorgaans weer wakker, met
herinneringen die grosso modo dezelfde zijn als eerst (niet helemaal),
dus dan kun je zeggen dat je bij het wakker worden weer jezelf wordt.
Alleen is het niet gebruikelijk om zo over 'je', 'ik' of 'iemand' te
praten, vooral omdat het niet erg praktisch is.
Post by SiebeWaar jij erg naar neigt is meteen te schieten in het denken, je
beschouwt jezelf in plaats van dat je zegt wie of wat je bent. Snap je
het verschil?
Jazeker. Maar ik haakte in op een discussie met de vraag of bewustzijn
een epifenomeen is, een emergent iets. Dan is zeggen dat ik gewoon
mezelf ben, en hoezo neuronen en processen, niet zo zinvol.
Post by SiebeKijk, iemand kan je vragen..."wat is pijn? "...dan kun je daarvan een
soort objectieve definitie geven maar is dat pijn? Nee.
Opdezelfde manier kan een beschouwing nooit het antwoord vormen op de
vraag wie of wat ben ik?
Nooit een antwoord dat een eind maakt aan alle vragen, daar ben ik
redelijk van overtuigd.
Maar wanneer is, denk jij, tijdens de evolutie van prokaryoot tot mens
er iets aparts in gekomen, iets dat het toen al functionerende
organisme ging bewonen? Of is dat aparte iets toch een eigenschap die
langzaam is meeveranderd met het complexer worden van m.n. ons brein?
Ik geloof dat het Damasio is die verschillende soorten bewustzijn
onderscheid, ook qua ouderdom dacht ik. Hier en nu bewustzijn, dus hier
en nu ruiken, voelen, proeven, zien, etc...dat schijnt heel oud te zijn
en verbonden met de oudere hersendelen. Apen hebben dat ook. Als iemand
onze huid aanraakt dan voelen we dat. We worden iets gewaar, een
aanraking. Maar heeft een slak dat ook ? Misschien hebben alle wezens
dat wel met een (primitief) brein? Ik weet het niet.
Volgens mij, maar dat weet ik niet zeker, is ook bij deze vorm van
bewustzijn al wel sprake van een soort identiteits-of zelfbesef, een
soort besef van ik en de ander, oftewel ik en de omgeving of ik
tegenover de omgeving, ik en mijn-gewaarwordingen.
Naast dat zintuigelijk bewustzijn is er zoiets ontstaan als mentaal
bewustzijn en dat schijnt dan jonger te zijn. Dat heeft een sterker
gevoel van ik en de ander, van dualiteit dus.
Boeddhisten zien het zo dat deze dualiteit in beginsel een verwarde
perceptie is en wijzen er op dat je zeg maar een onderscheid moet maken
tussen hoe het is en hoe het verschijnt. Bewustzijn komt samen op met
het geloof in dualiteit, dus met het geloof van een kenner (ik) en het
gekende of waarnemer (ik) en het waargenome.
Toch, zo onderwijst men, is deze dualiteit ten diepste een illusie. Het
is hoe zaken verschijnen maar niet hoe ze zijn. De natuur van de geest
is juist ondeelbaar, ongedifferentieerd. Het wordt wel vergeleken met
vaten. De ruimte in lege vaten is bij elk vat dezelfde ruimte maar door
de vorm van het vat lijken het verschillende soorten ruimten.
Zo is dat ook met de natuur van de geest. Hoewel het eigen is aan elk
levend wezen dat er samen met bewustzijn een gevoel van ik opkomt (co-
existerend), een gevoel van binnen en buiten, van waarnemer en
waargenomene, van dualiteit is, is dit zelf iets wat ontstaat, en niet
absoluut is.
Boeddha is zelf de ongedeelde ongedifferentieerde en ongecreeerde
natuur. Deze natuur is niet dood of blind en dom maar is intrinsiek
intelligent en mededogend en liefdevol en omvat alles en iedereen.
We kunnen hierbij niet afgaan op hoe wij onszelf nu ervaren, want het is
juist kenmerkend aan ons doorsnee mensen dat wij een sterk gevoel van
dualiteit hebben. Maar als de geest en alle verschijnselen daarin
volledig pacificeren, dan gaan we onszelf anders ervaren. Dan
ontwikkelen we geheel ander identiteitsbesef. Dat kan dus grof en zeer
subtiel zijn.
Van onze diepste of meest eigen natuur, ons ware gezicht, wordt gezegd
dat het ongeboren is, niet onderhevig aan ziekte, noch veranderingen,
noch welke beschadigingen of defecten dan ook.
Een Alzheimers patient kan bijvoorbeeld ogenschijnlijk totaal niet meer
zichzelf zijn, maar diens diepste natuur kan niet worden aangetast door
ziekte of welk bederf dan ook omdat die natuur niet samengesteld is en
niet bestaat op basis van oorzaken en voorwaarden.
Siebe
